Hans Fallada - Alone In Berlin (Penguin, 2009) ****

Je hebt lijstjes van alle boeken uit de hedendaagse literatuur die moeten gelezen worden. Je kan elk land van de wereld kiezen, en dan nagaan welke literaire werken uit de laatste eeuw worden aangeprezen als "must reads". Hans Fallada's "Alone In Berlin", komt dan soms naar boven in de Duitse literatuur, naast uiteraard Günter Grass, Thomas Mann, Heinrich Böll, Elfride Jelinek.

Fallada's laatste roman "Jeder stirbt für sich allein", of vertaald als "Alone In Berlin" in de Engelse versie en "Every Man Dies Alone" in de Amerikaanse versie.

 "Alone In Berlin" vertelt het schrijnende verhaal van een burgerkoppel, Otto en Anna Quangel, die op eigen houtje tegen de nazi's wilden ingaan door postkaarten in Berlijn te verspreiden die de lezer opriep om weerstand te bieden. Het verhaal is fictie, maar gebaseerd op de waar gebeurde feiten van Otto en Elise Hampel, die in werkelijkheid dezelfde daad stelden. Fallada, die zelf in Berlijn verbleef tijdens de oorlog, en wiens boeken door de Nazi's verboden waren, zou het volledige dossier van de Hampels in handen hebben gekregen in 1945. Op 24 dagen tijd zou hij die verwerkt hebben in deze roman, en dit ondanks zijn psychische problemen en zijn morfineverslaving.

 De romans grote waarde ligt in de menselijkheid van zijn hoofdfiguren, kwetsbaar, twijfelend, normaal en toch boven zichzelf uitstijgend door abnormale omstandigheden. Otto en Anna zijn gewone mensen, en wat ze doen is misschien zinloos, of nutteloos, maar ze reageren, op hun eigen naïeve manier, maar het vereist moed, en een gigantische zelfopoffering. Uiteraard gaat de Gestapo op zoek naar de briefschrijvers, en het kat-en-muis spel leidt de plot van het verhaal.

 Stilistisch is het eerder realistisch, in de stijl van Brechts "Driestuiverroman", met veel personages, vaak karikaturaal neergezet, met vele subplots, onwezenlijk sterk opgebouwd en, misschien omdat het zo snel is geschreven, lezend als een trein.

 Aanrader!