Als er één boek is dat je leest dit jaar, dan moet het dit zijn. Het is verbluffend. Het verhaal is sterk, de schrijfstijl is origineel en verrijkend, de toon is licht, het onderwerp zwaar, en hartverscheurend menselijk zonder loze sentimentaliteit. Dank aan mijn echtgenote voor het geschenk overigens. Ik had het boek al enkele malen in de boekenwinkel zien liggen, maar ik word dezer dagen echt afgeschrikt door de vermelding "Number 1 International Bestseller", want vaak zijn dat pathetische schrijfsels, die soms wel goed beginnen (concept en stijl), maar zichzelf dan vastrijden in het mulle zand van inspiratieloosheid en gebrek aan talent. Niet zo met dit boek. Tot de laatste bladzijde, en het zijn er meer dan 500, is elke bladzijde een genot, elke zin een plezier. Tot de laatste.Het verhaal wordt verteld door De Dood, een bijna alleswetend verteller, met een groot fatalistisch mededogen voor de zielen die hij verzamelt, vol sympathie en begrip voor de mensen waar ze uit voortomen, maar dan vooral voor de kleine Liesel Meminger, een tiener die in een adoptiegezin terechtkomt in het Duitsland van de tweede wereldoorlog. Het verhaal zelf is redelijk "gewoon" : een gezin dat tijdens de oorlog wordt geconfronteerd met angst, morele grenzen, persoonlijk verlies, moed, vernedering, en noem maar op. Het meesterlijke in Zusaks roman is dat hij permanent in- en uitzoomt, met oog voor kleine details, sterke scènes, rake en originele woordkeuzen, vanuit de leefwereld van het kind, naïef, onschuldig, om dan weer dezelfde zaken te bekijken vanuit het alomvattende perspectief van de dood, niet naïef maar even onschuldig, die duiding geeft, begrip en zelfs een andere invalshoek biedt. De Dood doorspekt het boek met korte intermezzo's, soms vertalingen ("Schweigen - silence, the absence of sound or noise. Related words : quiet, calmness, peace"), soms interpretaties van feiten ("The Duden Dictionary was completely and utterly mistaken, especially in its related words. Silence was not quiet or calm, and it was not peace"), soms zelfs een blik in de toekomst, om al lichtjes te waarschuwen voor de hardheid van de komende gebeurtenissen.
Het knappe van Zusaks poëtische schrijfstijl is dat de ruimte ook doordrenkt is van emotie en functioneel is in de beschrijvingen. Enkele voorbeelden :
"The kitchen cupboards were the shape of guilt, and his palms were oily with the memory of what he'd done".
"The smell of coffee was overpowering, and the image of Hans Huberman's stupid kindness was still in the air".
"They would each greet me like their last true friend, with bones like smoke and their souls trailing behind".
"The only sign of war was a cloud of dust migrating from east to west. It looked through the windows, trying to find a way inside, and as it simultaneously thickened and spread, it turned the trail of humans into apparitions. There were no people on the street any more. They were rumours carrying bags".
"The sound of crying children kicked and punched".
En dit zijn er maar enkele, lukraak gekozen.
En dan zijn er natuurlijk alle door elkaar geweven motieven : de boekendief zelf en literatuur, het belang van woorden (zonder woorden geen haat, zonder woorden ook geen bevrijding), kleuren, de geschenken, de accordeon, ... alle schitterend ingewerkt in het verhaal, komend en gaand, vanuit verschillende perspectieven en verhaallijnen. Maar ik ga hier geen thesis over schrijven. De hele structuur en opbouw zijn geschreven in functie van een diepe menselijkheid, vol sympathie en emotionaliteit.
En in alle eerlijkheid : in het laatste hoofdstuk waren mijn ogen zo vochtig, dat ik geen letter meer kon lezen.
Een absolute must. Lezen.
No comments:
Post a Comment