Tomás Eloy Martinez - Santa Evita (Anchor Fiction, 1997) ****

Het leven van Eva Perón, echtgenote van Argentijns president Juan Perón, spreekt tot de verbeelding, met een opgang van een slecht opgeleid meisje, dan derderangsactrice, tot een heiligenstatus bij de bevolking van haar land, ook nu nog. Er zijn al ettelijke boeken, films, muziek en toneelstukken aan haar gewijd. In dit schitterende boek gaat Tomás Eloy Martinez nog een stap verder. Hij vertelt het verhaal van het gebalsemde lijk van Evita. Na haar dood had Juan Perón aan de Spaanse Dr. Ara gevraagd om haar lichaam op dusdanige manier te bewaren dat er geen verschil merkbaar zou zijn met een slapende persoon. Het is dan ook in werkelijkheid een meesterwerk geworden. Naast het gebalsemde lijk, zouden ook drie replica's zijn gemaakt door de daaropvolgende militaire dictatuur met als doel haar aanhangers op een dwaalspoor te brengen. Het hoofdpersonage in het boek is een kolonel die door het militaire regime wordt opgedragen om het lijk te laten verdwijnen, maar op een manier die geen schade zou toebrengen aan het regime : dus geen officiële begraafplaats, maar ook geen oneerbiedige vernietiging zoals in een blok beton in de zee laten zinken.

De kolonel, Eugenio Carlos de Moori Koenig, weet niet goed wat hij moet doen om het lijk te doen verdwijnen, en hij wordt gedwarsboomd door praktische en politieke moeilijkheden, maar ook door een reeks toevallige omstandigheden, zoals ongevallen, en nog eens ongevallen. Het worden er zoveel dat hij vreest een gelijkaardig probleem te krijgen als Lord Carnarvon met de mummie van Toet Ankh Amon. Hij wordt geobsedeerd en half waanzinnig door de situatie.

Doorheen het gesleur met het lijk, en de politieke spanningen errond, reconstrueert hij ook het leven van Eva Perón, vol gevoel voor kritiek, zowel haar goede als slechte kanten belichtend, met bronnenmateriaal bij de hand. De schrijver komt ook als de ik-figuur tussen in zijn verhaallijn, getuigenissen weergevend van mensen die hij is gaan opzoeken, om details te verifiëren, om meer informatie te hebben, maar zijn tussenkomsten krijgen een soms ambiguë boodschap mee. Is het nu echt of is het nu fictie. Zijn die herinneringen juist, of door de context opnieuw aangepast of zelfs opgedrongen door de mythe die Evita rond zichzelf heeft opgebouwd. Naast getuigenissen, gebruikt hij ook tekstfragmenten, brieven, militaire verslagen, verslagen van de geheime dienst, al dan niet gecodeerd.

Levend of dood, "die vrouw" zoals ze werd genoemd, bleef een niet te vatten en intrigerende persoonlijkheid. Iemand met het hart op de juiste plaats, maar ook onwaarschijnlijk ambitieus en controlerend. Ze betekende veel voor de Descamisados, of de "hemdlozen", de armsten onder de armen, en ze slaagde er ook in om het vrouwenstemrecht tot stand te brengen. Maar in plaats dat de staat de armsten hielp, werd het eerder haar eigen stichting die op een bijna arbitraire manier de lange rijen wachtenden gunsten verleende. Lees meer over haar uitzonderlijk leven op wikipedia.

Eloy Martinez heeft met deze roman, waarin werkelijkheid en fictie bijna niet van elkaar te onderscheiden zijn, een knappe thriller gemaakt, een politiek verhaal, een psychologisch verhaal. Met vele lagen door elkaar geweven, prima gedoseerd en schitterend geschreven.

Absoluut te lezen.