Alfabetisch overzicht van de recensies

Akutagawa, Ryonosuke - Rashomon
Alamedine, Rabih - I, The Divine
Amis, Martin - The House Of Meetings
Barnes, Julian - The Lemon Table
Barnes, Julian - The Porcupine
Brouwers, Jeroen - Datumloze Dagen
Chabon, Michael - The Yiddish Policemen's Union
Chatwin, Bruce - On The Black Hill
Coetzee, J.M. - Foe
Cunningham, Michael - The Home At The End Of The World
Davidson, Tony - Scar Culture
Deane, Seamus - Reading In The Dark
DeLillo, Don - Falling Man
Eggers, Dave - What Is The What?
El Saadawi, Nawal - The Fall Of The Imam
Estevez, Abilio - Distant Palaces
Franzen, Jonathan - The Discomfort Zone
Gabriel Garcia Marquez - In Evil Hour
Garcia Marquez, Gabriel - The General In His Labyrinth
House, Richard - Uninvited
Iweala, Uzodinma - Beasts Of No Nation
Kadare, Ismail - The File On H
McGregor, John - If Nobody Speaks Of Unremarkable Things
McInerney, Jay - The Good Life
Mitchell, David - Black Swan Green
Mulish, Harry - De Ontdekking Van De Hemel
Murakami - Haruki - After Dark
Murakami, Haruki - The Wild Sheep Chase
Nabokov, Vladimir - The Enchanter
Pavese, Cesare - The Devil In The Hills
Powers, Richard - The Echo Maker
Pynchon, Thomas - Against The Day
Roth, Philip - Everyman
Rushdie, Salman - Shalimar The Clown
Updike, John - Terrorist
Vargas Llosa, Mario - The Bad Girl
Zusak, Markus - The Book Thief

Don DeLillo - Falling Man (Scribner, 2007) ***½

Don DeLillo's "Falling Man" is de zoveelste poging van een Amerikaans schrijver om de gebeurtenis van 9/11 te verwerken in romanvorm, en het is waarschijnlijk ook die met het beste resultaat. Veel plot is er niet, een man die in één van de torens was, verwerkt de gebeurtenis als overlevende, vindt opnieuw steun bij de vrouw van wie hij gescheiden was, en poogt te communiceren met zijn zoon. DeLillo schrijft het verhaal bij een als een opvolging van korte situatieschetjes, nu eens vanuit het perspectief van Keith, de man, dan weer van Lianne, zijn echtgenote. Elk van de schetsjes zijn als borstelstreken op een groot canvas, indrukken weergevend, gevoelens, gedachten, en pas als je wat afstand neemt en het hele doek overschouwt, blijken ze een geheel te vormen. DeLillo schrijft meesterlijk, raak en met diepe gevoelens. De korte stukjes staan natuurlijk ook voor de versplintering, kwetsbaarheid en zinloosheid die ontstaan zijn na de aanval van Al Quaeda op de Twin Towers. DeLillo geeft geen concreet of ruimtelijk relaas, noch van de plot (voor zover er één is), noch van de tijdsverschillen, wat het verhaal een soort zwevende, abstracte dimensie geeft. De hoofdfiguren verwijderen zich van elkaar, elk in hun eigen wereld : "On these nights it seemed to her that they were falling out of the world. This was not a form of erotic illusion. She was continuing to withdraw, but calmly, in control. He was self-sequestered, as always, but with a spatial measure now, one of air miles and cities, a dimension of literal distance between himself and others". De hoofdfiguur krijgt zowat de dimensie van de figuur uit The Deer Hunter, die Russische roulette als enig zinvolle activiteit beschouwt, alleen heeft het hier een iets minder dramatische dimensie, spelend om geld in Vegas, maar de ingrediënten zijn dezelfde : sociale isolatie, existentiële zinloosheid, risico als noodzaak om nog iets te voelen. De titel, "Falling Man", verwijst natuurlijk naar de man die uit de toren springt, of nog juister, van de foto van die man, maar verwijst ook naar een performance artist uit de roman die deze gebeurtenis op de meest onverwachte plekken uitbeeldt, én uiteraard ook naar de hoofdfiguur en misschien zelfs naar de moderne mens in het algemeen. Enkele hoofdstukken vertelt DeLillo ook vanuit het perspectief van de terroristen zelf. En die overstijgen jammer genoeg niet de clichés die Amerikanen hebben over de moslims (en bij extensie over de rest van de wereld?). Het boek zou zonder deze stukken heel wat sterker zijn geweest. Toch het lezen waard.

Vladimir Nabokov - The Enchanter (Picador, 1986) ****

Deze heb ik onlangs bij De Slegte gekocht, de voorloper van Nabokov's Lolita, een novelle van 90 bladzijden. Nabokov was er zelf jaren van overtuigd de laatste versie van dit verhaal begin jaren '40 zelf vernietigd te hebben, maar het is opnieuw opgedoken en heruitgegeven, vertaald uit het Russisch door zijn zoon Dimitri. Het verhaal is dat van een man die seksueel aangetrokken wordt door een kind van 12 en er alles aan doet om in haar nabijheid te zijn en om haar uiteindelijk te kunnen bezitten, in de dubbele betekenis van het woord. Dit verhaal is ook nu nog de moeite wegens het onwaarschijnlijke schrijftalent van Nabokov. Hoewel hij het hoofdpersonage duidelijk moreel verwerpt, slaagt hij er toch op meesterlijke wijze in om de meest basaal erotische gevoelens subtiel en fijngevoelig weer te geven, waardoor een ambiguïteit ontstaat van afstoting en aantrekking. Het verhaal is niet alleen schitterend gecomponeerd, maar het is vooral zijn stijl die bewonderenswaardig is : de poëtische kracht van zijn taalgebruik, de beeldvorming, de economische spankracht van zijn schriftuur die zich beperkt tot het essentiële. Of zoals zijn zoon het omschrijft in het nawoord : "... the virtuosity consists in a deliberate vagueness of verbal and visual elements whose sum is a complex, otherwise undefinable, but totally precise unit of communication". Zelfs al is dit een minder werkje van Nabokov, het is toch mijlen verheven boven de pulp die vandaag op de meeste lijstjes met top-10 boeken van het jaar staan.

Jon McGregor - If Nobody Speaks Of Remarkable Things (Bloomsbury Publishing, 2002) ****

Als iemand je zei dat dit boek een veertigtal personages telt, waarvan slechts één of twee een naam hebben, dat er eigenlijk weinig plot in te bespeuren valt, en dat vele andere regels van de edele romankunst met de voeten worden getreden, zoals hele hoofdstukken waar elke zin met "Ik" begint, dan denk je al snel met een experimenteel vehikel te maken te hebben, maar niets is minder waar. Deze roman leest als een trein. McGregor gebruikt de techniek van Georges Perec in "Het Leven : Een Gebruiksaanwijzing", maar hier gaat het niet om een flatgebouw, maar om een straat, met de beschrijving van wat achter elk van de gevels gebeurt in het tijdsbestek van een dag, met één groot verschil met Perec : het gaat niet om een obsessieve beschrijving, wel om een emotionele en functionele opbouw, want al deze mensen kennen elkaar, ontmoeten elkaar, wat nog versterkt wordt door de schokkende gebeurtenis op het eind van de roman. Naast deze menselijke beschrijving van kleine dagelijkse gewoonten, is er het verhaal van de ik-persoon, een ongehuwde jonge vrouw die zwanger is en haar ouders hiervan op de hoogte moet stellen. De kracht van het verhaal ligt dus in de beschrijvingen die McGregor geeft en die zijn werkelijk schitterend, met een taalgebruik dat expressief, verfrissend en bijna goochelend is. De stijl, toon, structuur zijn van een zelden geziene schoonheid en poëtische kracht. Een sterke aanrader.