Don DeLillo - Falling Man (Scribner, 2007) ***½

Don DeLillo's "Falling Man" is de zoveelste poging van een Amerikaans schrijver om de gebeurtenis van 9/11 te verwerken in romanvorm, en het is waarschijnlijk ook die met het beste resultaat. Veel plot is er niet, een man die in één van de torens was, verwerkt de gebeurtenis als overlevende, vindt opnieuw steun bij de vrouw van wie hij gescheiden was, en poogt te communiceren met zijn zoon. DeLillo schrijft het verhaal bij een als een opvolging van korte situatieschetjes, nu eens vanuit het perspectief van Keith, de man, dan weer van Lianne, zijn echtgenote. Elk van de schetsjes zijn als borstelstreken op een groot canvas, indrukken weergevend, gevoelens, gedachten, en pas als je wat afstand neemt en het hele doek overschouwt, blijken ze een geheel te vormen. DeLillo schrijft meesterlijk, raak en met diepe gevoelens. De korte stukjes staan natuurlijk ook voor de versplintering, kwetsbaarheid en zinloosheid die ontstaan zijn na de aanval van Al Quaeda op de Twin Towers. DeLillo geeft geen concreet of ruimtelijk relaas, noch van de plot (voor zover er één is), noch van de tijdsverschillen, wat het verhaal een soort zwevende, abstracte dimensie geeft. De hoofdfiguren verwijderen zich van elkaar, elk in hun eigen wereld : "On these nights it seemed to her that they were falling out of the world. This was not a form of erotic illusion. She was continuing to withdraw, but calmly, in control. He was self-sequestered, as always, but with a spatial measure now, one of air miles and cities, a dimension of literal distance between himself and others". De hoofdfiguur krijgt zowat de dimensie van de figuur uit The Deer Hunter, die Russische roulette als enig zinvolle activiteit beschouwt, alleen heeft het hier een iets minder dramatische dimensie, spelend om geld in Vegas, maar de ingrediënten zijn dezelfde : sociale isolatie, existentiële zinloosheid, risico als noodzaak om nog iets te voelen. De titel, "Falling Man", verwijst natuurlijk naar de man die uit de toren springt, of nog juister, van de foto van die man, maar verwijst ook naar een performance artist uit de roman die deze gebeurtenis op de meest onverwachte plekken uitbeeldt, én uiteraard ook naar de hoofdfiguur en misschien zelfs naar de moderne mens in het algemeen. Enkele hoofdstukken vertelt DeLillo ook vanuit het perspectief van de terroristen zelf. En die overstijgen jammer genoeg niet de clichés die Amerikanen hebben over de moslims (en bij extensie over de rest van de wereld?). Het boek zou zonder deze stukken heel wat sterker zijn geweest. Toch het lezen waard.