Haruki Murakami - After Dark - ****

Net de nieuwe van Murakami, After Dark, uitgelezen. Een typisch Murakami-verhaal, licht van toon, gewoonmenselijk qua verhaal, magisch qua ruimte, literair sterk. Het verhaal speelt zich af in de tijdsspanne van één nacht. In die knoop van tijd en ruimte komen enkele levensdraden samen, mensen die elkaar voordien nooit hebben gezien, ze raken even verstrengeld, en om dan weer elk hun eigen richting uit te gaan en elkaar waarschijnlijk nooit meer te zien : een studente Chinees, een jonge jazz-muzikant, de uitbaatster van een liefdeshotel, een software-ontwikkelaar, en Chinese pooiers. Hun feitelijk raakpunt is een Chinese prostitué die door de software-man in elkaar wordt geslagen. Verhaaldraden komen, en verhaaldraden gaan, maar worden niet opgelost. Een vluchtige momentopname uit verschillende levens, het toeval van de nacht, en 's morgens is alles weer wat het voordien was.

Doorheen het verhaal slaapt een meisje. Ze doet niets. Ze slaapt. En we kijken bij haar in de kamer, als een camera, en zo expliciet wordt het ook gesteld door Murakami. Deze roman leest bijna als het script van een film. Met beschrijving van de kleinste details waar de camera op moet inzoomen, met beschrijving van de camera-bewegingen voor maximale impact en zingeving. En Murakami zou Murakami niet zijn, mocht hij het geheel niet naar een hoger niveau tillen, en met name dat van wat mensen drijft. En het geheugen neemt in deze roman daarom een speciale plek in. De feitelijkheden zijn misschien wel anders als de nacht voorbij is, maar in elk van de personages zal in het geheugen iets zijn blijven hangen. Ook het geheugen als gekleurde plek vol angst of verlangens, die ons blijven beïnvloeden : de zwempartij bij Eri Asai, de donkere lift voor Mari Asai. Maar ook ons collectief geheugen komt naar voor in de vorm van de sprookjes : assepoester, sneeuwwitje, de schone slaapster, met de thematieken van het lelijke en het mooie zusje, de stiefmoeder, ze zijn er allemaal.

Maar in het absolute donker gebeuren er natuurlijk ook rare dingen : televisieschermen die een inkijk geven in de kamer, spiegelbeelden die hun eigen leven gaan leiden, kortom, het territorium van de angst, waar we achteraf eigenlijk niet meer goed van weten of ze nu reëel waren of ingebeeld. Dat moeten we zelf interpreteren.

Tot drie maal toe klinkt de boodschap van de slechte in de telefoon "You'll never get away... You might forget what you did, but we will never forget". Of elders zegt een jonge schoonmaakster "Memory is so crazy. It's like we've got these drawers crammed with tons of useless stuff (...) People's memories are maybe the fuel they burn to stay alive. Whether those memories have any actual importance or not, it doesn't matter as far as the maintenance of life is concerned. The're all just fuel".

En als de dag begint " ... but in the light of the newly revealed sun, the meaning of words are shifting rapidly and are being renewed. Even supposing that most of the new meanings are temporary things that will persist only through sundown that day, we will be spending time and moving forward with them".

En uiteraard zijn er de vaste Murakami ingrediënten, jazz, drinken of eten in snacks, katten, studerende jongeren.

En ja, het liefdeshotel heet Alphaville, zoals de film van Jean-Luc Godard, een science-fiction film die gedraaid werd zonder speciale effecten en de dagelijkse stedelijke ruimte van die tijd. Ook bij Murakami is dat vervreemdend effect natuurlijk gewenst. Wat ons normaal lijkt, is het eigenlijk niet.

Maar ondanks alle vreemdheid, is het toch vooral een verhaal over menselijke onzekerheid, tederheid, vriendschap, en emotionele banden. Nooit melig, nooit hoogdravend, luchtig maar diepgaand voorgesteld. Het boek mist het epische van The Wind-Up Bird Chronicle, of het absoluut inventief bizarre van Hard-Boiled Wonderland, maar is zeker de moeite waard.