Péter Nádas - A Book of Memories (Vintage, 1998) *****

Nog zo'n Hongaarse klepper : 'A Book of Memories' van Peter Nádas, een kanjer van een roman die drie verhalen doorheen weeft als een symfonie van drie levens die in elkaar overlopen, ondanks de verschillende context en de verschillende personages. Het eerste verhaal is dat van een Hongaars schrijver die in de jaren zeventig in Oost-Berlijn een relatie heeft met een Duitse dichter en een eigenzinnige actrice. Hij schrijft het verhaal van een jonge schrijver rond de eeuwwisseling, een verhaal dat emotioneel sterke banden vertoond met zijn eigen leven, en tot slot beschrijft een van zijn vrienden zijn visie over wat er met het hoofdpersonage plaatsvond.

Wat het boek uitzonderlijk maakt, is Nádas' obsessieve beschrijving van emoties, met fileermes en microscoop worden alle gebeurtenissen langs alle kanten onderzocht op het vlak van intentie, angst, verlangen, relaties tot op het niveau van de absolute openhartigheid en absolute twijfel of het wel allemaal zo is verlopen of niet. Het boek is één lange schreeuw om begrip, om duidelijkheid in een wereld van conflicterende gevoelens binnen het individu, tussen gevoelens en het eigen geweten, van conflicten tussen gevoelens en de regels van de samenleving, tussen gevoelens van mensen onderling, en dat alles botst en wringt en dringt zich dieper in elkaar in een onontwarbaar kluwen dat de mens is.  Dat het verhaal zich afspeelt in een door communisme gedomineerde wereld, met de Hongaarse opstand tegen de Sovjets in 1956 als één van de belangrijke historische ankerpunten is een belangrijk gegeven, maar is niet echt essentieel in deze roman die eerder om de existentiële worsteling gaat van het mens zijn.

Een moeilijk boek, dat traag leest, maar dat met kop en schouders boven de middelmaat uitsteekt van wat we in onze boekenwinkels zien liggen.