Sunday, July 8, 2012

Roberto Bolaño - The Third Reich (Farrar, Strauss & Giroux, 2011) ****


Geschreven in 1989, is deze roman van Bolaño ook in het Spaans pas in 2010 verschenen, eenmaal de schrijver postuum succes begon te krijgen. "The Third Reich" is een ongewone roman voor Bolaño, maar tegelijk ook niet.

Het verhaal op zich is al ongewoon. Een jong Duits koppel, Udo en Ingeborg gaan op vakantie naar de Costa Brava in Spanje. Udo is een spelhobbyist voor een soort ingewikkeld "Risk"-bordspel, waarin de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog opnieuw wordt gespeeld, maar dan met alle mogelijke strategische en tactische variaties van elke veldslag en troepenbeweging die mogelijk is. Udo hoopt er zijn beroep van te maken, door ook gespecialiseerde artikels te schrijven over strategie voor de kleine incrowd die wereldwijd betrokken is bij het spel.

Naast deze vreemde duik in de geschiedenis, komt Udo ook terug in de vakantie-omgeving uit zijn jeugd, in het hotelletje waar hij met zijn ouders kwam. Het jonge koppel wordt er op sleeptouw genomen, tegen Udo's zin, door een ander Duits koppel, dat elke avond wil gaan stappen, naar lokale bars, lokale restaurants, ... Udo wil ook contact leggen met El Quemado, een jongeman die waterfietsen verhuurt en onder de littekens staat van een brandincident.

Hij wordt half verliefd op Frau Else, de Duitse uitbaatster van het hotel, wiens man lijdt aan een dodelijke ziekte. Zijn nieuwe Duitse vriend Charly verdwijnt spoorloos. De vertrouwde wereld begint rond hem in te storten. Ingeborg gaat alleen terug naar Duitsland.

De zeer directe vertelstijl, met beschrijvingen van wat er in het moment gebeurt, zijn anders de nogal schetsmatige snelle stijl die Bolaño's andere werken kenmerkt.

Gaandeweg begint Udo de controle over zijn leven te verliezen, nachtmerries nemen toe, slapeloosheid toe, samen met een toenemende afstand tot zijn vriendin. Hier zijn we weer bij de echte Bolaño, een meester van de suggestie, van het oproepen van bevreemdende atmosferen. Horror kruipt het verhaal in, maar is eigenlijk niet te vatten, als iets "unheimlichs" dat de realiteit, of Udo's psyche beter weergeeft. Zoals Houlebequ's "La Carte Et Le Territoire", maar ook Hermann Hesses "Dag Glasperlenspiel", speelt Bolaño met het contrast tussen de echte realiteit en de afspiegeling ervan : de kaart, het spel, die beter te controleren zijn en als intellectualistische oefening meer aandacht krijgen dan de echte werkelijkheid, die door haar irrationaliteit en complexiteit niet te bevatten is, maar slechts te ondergaan.

Maar dan ontsnapt zelfs het spel aan de controle van de hoofdpersoon ...

Anders dan de andere Bolaño's, maar zeker bij de meest memorabele leeservaringen.


Roberto Bolaño - Last Evenings On Earth (Vintage, 2008) ***


"Last Evenings On Earth" is een bundeling kortverhalen die oorspronkelijk in het Spaans verschenen in "Putas Asesinas" en '"Llamadas Telefonicas". Het zijn typische Bolañoverhalen in de zin dat ze kort en schetsmatig zijn, met hoofdfiguren van wie de namen zelfs worden afgekort tot "A" en "B", en deze laatste is meestal het karakter dat de schrijver vertegenwoordigt.

De verhalen zijn alle doorspekt met autobiografische elementen, maar zoals vaak bij de schrijver is dat slechts de springplank voor een ontwikkeling van mogelijkheden. De realiteit zoals ze verlopen had kunnen zijn. Niet veel anders, gekristalliseerd rond één andere piste. Doordrenkt met droefheid, en cynisme. Ook flarden geweld, of eeder de dreiging van mogelijk geweld. Niet groots, klein, maar secuur.

No comments: