Tahir Shay - In Arabian Nights (Random House, 2008) ***

Van Brits-Afghaanse origine, vertelt Tahir Shah zijn zoektoch in Marokko naar het wezen van het verhaal, verzamelt hij zoveel mogelijk traditionele verhalen uit de mondelinge overlevering, en gaat hij tevens op zoek naar het verhaal in zichzelf. Een zeer ambitieuze doelstelling, maar zeer onderhoudend gebracht. Echte fictie is dit niet, maar ik denk niet dat alles wat hier wordt beschreven met de werkelijkheid overeenstemt. Ik heb zelf een aantal jaar in Marokko gewoond, wat mijn belangstelling opwekt, en veel van wat hij beschrijft is herkenbaar, maar andere zaken mogen wel met een korrel zout genomen worden. In het boek beschrijft hij hoe hij zich vestigt in de Dar Khalifa, een traditionele riad in the midden van de sloppenwijk van Casablanca. Shah zit blijkbaar goed in de slappe was, want zonder al te veel te werken kan hij zich vier tot vijf man huispersoneel veroorloven. Die zijn wel zijn toegangspoort tot de lokale gemeenschap, samen met het lokale café waar hij de oude wijze mannen leert kennen. Maar dit alles is slechts het kader voor een hele resem oude verhalen uit de voornamelijk Arabische en Perzische traditie die hij te horen krijgt en vertelt. Vandaar de titel. Hij is zelf blijkbaar ook bewust naïef, een eigenaardige karaktertrek die het hem mogelijk maakt om in contact te komen met lokale waarzeggers, honingverkopers en andere djinn-bezweerders, wat natuurlijk een wereld opent die de scepticus nooit zou leren kennen. Hij oordeelt dus niet over deze mensen, maar gaat gewoon met hen mee, luistert, volgt hun raad ook, tot zijn vrouw hem af en toe tot de orde roept. Niet dat hij het echt allemaal gelooft, maar hij vindt het ook leuk om het spel mee te spelen om te zien hoe ver het hem brengt. Maar de tientallen en tientallen verhalen die eigenlijk het gros van het volume innemen, zijn natuurlijk het leukst. Verwijzingen naar de Verhalen van Duizend-en-één Nacht zijn uiteraard legio. Leuk boek, al was het maar als voorbeeld van wat culturele openheid kan inhouden. Anderzijds wordt de Marokkaanse samenleving wel iets te exotisch en pittoresk voorgesteld. Het leven is er natuurlijk wel iets harder.