Seamus Deane - Reading In The Dark (Vintage, 1997) ****

Nog een aanrader. Een zeer origineel en knap geschreven roman van de Ierse schrijver Seamus Deane. Aan de oppervlakte is dit een typisch opgroeiverhaal, met episodes uit het leven van een Iers jongetje uit Derry, voornamelijk tussen zijn 10 en zijn 20 jaar, de relaties met zijn ouders, straatkameraden, leraars en buurtbewoners. Op een tweede niveau is het politiek/religieus, de spanning tussen katholieken en protestanten in het Ierland van na de tweede wereldoorlog. Het boeiendste en origineelste niveau is dat van de familiegeschiedenis, de echte plot van het verhaal, dat zich ontrafelt in de korte vertelsels die elk op zich een hoofdstuk vormen. Deze niet-lineaire, maar wel chronologische verhaaldraad zorgt ervoor dat de plot met horten en stoten vooruit gaat, een vrij orginele aanpak die goed werkt qua leesimpact. En de structuur is ook functioneel, want beetje bij beetje krijgt de ik-figuur zicht op de waarheid achter het familiedrama. Als enige. Waar vele romans erop gericht zijn om de waarheid te ontdekken, en het zoeken zelf de hoofdfiguur drijft, is het hier net andersom. Hij komt als enige alles te weten, of zo denkt hij tenminste, maar dit vertellen aan iemand anders is onmogelijk. Vooral aan zijn moeder, die het meest lijdt onder haar fragementarische versie van de waarheid, en ook zijn vader denkt de waarheid te kennen, maar hun versies schieten tekort in een paar cruciale details en zijn daarom totaal naast de waarheid. Ingenieus gevonden. Dit zoeken en verzwijgen van de waarheid wordt dan nog bovendien prachtig geplaatst tegenover de Ierse vertelcultuur, over spoken, legenden en heldendaden. En je merkt gaandeweg, dat de echte geesten en de (valse) helden ook vandaag nog bestaan, zowel in de collectieve fantasie, als in de realiteit. En Deane schrijft bovendien ook zeer goed. Een echt plezier. Diep emotioneel en slim uitgewerkt.