Greet De Cock & Philippe Meersseman - Grenzen Aan Genezen (Lannoo Campus, 2024) ***

In dit zeer relevante boek stellen verpleegkundige Greet De Cock en arts Philippe Meersseman terecht de vraag waar de grenzen liggen van onze zorg. Hun bekommernis komt vooral van hun ervaringen met patiënten die ten allen koste behandeld blijven, zelfs al is de levenskwaliteit of de overlevingskans van deze mensen na behandeling zeer laag. We hebben naar aanleiding van de lancering van dit boek een gesprek gehad met een tiental specialisten vanuit verschillende stakeholdergroepen, uiteraard inclusief beide auteurs. 

Als we alleen naar de cijfers kijken, dan blijkt de toekomst er niet rooskleurig uit te zien: "Tegen 2050 zal het aantal 80-plussers verdubbelen. Dat is een stijging van 640.000 in 2024 naar 1,2 miljoen over 25 jaar. Samen met de leeftijd nemen ook de chronische gezondheidsproblemen toe. Van de huidige 80-plussers heeft bijvoorbeeld 20% dementie, bij 90-plussers is dat dubbel zoveel. In 2023 zijn er in Vlaanderen ongeveer 130.000 mensen met dementie, in 2040 zal hun aantal toegenomen zijn tot 190.000". 

Tijdens onze discussie kwamen we al snel tot de vaststelling dat verschillenden onder ons begrepen hadden dat de auteurs wensten dat mensen na een bepaalde leeftijd niet meer behandeld zouden moeten worden, wat duidelijk niet hun insteek is. Het gaat wel om het correct te kunnen inschatten wat de mogelijkheden zijn van een individu na behandeling, en welke begeleiding mensen zouden moeten kunnen krijgen, zowal qua correcte informatie, als bij ondersteuning bij een keuze voor al dan niet verder behandelen. 

Ze geven heel veel voorbeelden in hun boek, en ik veronderstel dat elke lezer er nog tientallen kan aan toevoegen. Mijn schoonmoeder heeft voor euthanasie gekozen nadat bij haar abdominale kanker was vastgesteld. Het was een impactvolle maar waardige en zinvolle keuze van haar. Mijn schoonvader heeft de ziekte van Parkinson en hij wil dood, maar is onvoldoende wilsbekwaam. Dus blijft hij maar in het systeem zitten (driedubbele bekkenbreuk na val, incontinent, verschillende opnames in verschillende ziekenhuizen, waar hij agressief wordt, dan naar een WZC waar hij diep ongelukkig is, nu terug thuis maar met permanente begeleiding en zorg wat ook niet langer mogelijk is). En mijn moeder van 91 is nog in goede gezondheid, en heeft vorig jaar beslist te stoppen met tennissen omdat ze er uiteindelijk toch moe werd als ze match speelde. Ze woont alleen, rijdt nog met de auto, doet nog vlot alle administratie voor zichzelf, en bereddert zich prima. 

Er zijn geen goede antwoorden. Elk individu is anders. Maar als iemand die veel met patiënten bezig is als vertegenwoordiger van enkele organisaties, vind ik wel dat de mogelijkheid tot keuze van euthanasie sterk moet uitgebreid worden. Ik heb de mensonwaardige aftakeling gezien bij mijn eigen vader, en nu bij mijn schoonvader. Hoeveel leed kan worden bespaard, hoeveel leed kan de directe familie worden bespaard, en hoeveel capaciteit verkwisten we in onze zorg aan mensen die niet meer willen leven, maar buiten de wettelijk toegelaten criteria vallen voor euthanasie. We moeten dit debat als samenleving durven aangaan. Vandaar dat dit boek een goede insteek geeft. 

Welke politici durven dit debat mee aangaan?