Saturday, May 25, 2013

J.M. Coetzee - The Childhood Of Jesus (Harvill Secker, 2013) ****


Coetzee blijft verbazen. Ook met "The Childhood Of Jesus", een roman waarin Jezus niet aan bod komt, laten we dat meteen duidelijk maken, maar waarin een jongetje van vijf (David) samen met een oudere man (Simon) met de boot aankomt in een land waar iedereen welwillend is, openlijk begaan met hun welzijn, maar dat mank loopt van de onduidelijkheden en kafkaiaanse bureaucratie.

De wereld waarin ze terechtkomen is irreëel, een soort beloofde land, waarin alles gratis is, waarin arbeiders filosoferen en studeren in de avondschool, waar iedereen gratis eet in gemeenschappelijke cafetaria's, waar vreemdelingen worden opgevangen, maar waar op het eerste zicht een monotone droefheid heerst, en weinig levensvreugde. Toch is alles ook bevreemdend en irrationeel, zelfs door een teveel aan logica (maar soms ook door een gebrek eraan). De normale zaken van het leven worden in vraag gesteld, en de bijna natuurlijke gang van zaken onmogelijk gemaakt door een overdaad aan rationalisering.

Om enkele voorbeelden te geven over seks :

"Between a man and a woman' he says at last, 'there sometimes springs up a natural attraction, unforeseen, unpremeditated. The two find each other attractive or even, to use the other word, beautiful. The woman more beautiful than the man, usually. Why the one should follow from the other, the attraction and the desire to embrace from the beauty, is a mystery which I cannot explain except to say that being drawn to a woman is the only tribute that I, my physical self, know how to pay to the woman's beauty. I call it a tribute because I feel it to be an offering, not an insult'. 
He pauses. 'Go on', she says. 
'That's all I want to say'. 
'That is all. And as a tribute to me - an offering, not an insult - you want to grip me tight and push part of your body into me. As a tribute, you claim. I am baffled. To me the whole business seems absurd - absurd for you to want to perform, and absurd for me to permit".

Wanneer hij dan uiteindelijk overweegt naar een bordeel te gaan, en hier met één van zijn nieuwe collega havenarbeiders over spreekt, die ook 's avonds filosofie studeert :

'Don't you and your friends use them? What do you do about - what shall I call them? - physical urges? 
'Physical urges? Urges of the body? We were disussing those in class. Would you like to hear what conclusion we came to? 
'Please'
'We started by noting that the urges in question have no specific object. That is to say, it is not some particular woman towards whom they impel us but towards woman in the abstract, the womanly ideal. Thus when, in order to still the urge, we resort to a so-called recreation centre, we in fact traduce the urge. Why so? Because the manifestations of the ideal on offer at such places are inferior copies; and union with an inferior copy can only leave the searcher disappointed and saddened".

In deze vreemde wereld, wordt het jongetje toevertrouwd aan Inés, één van de eerste vrouwen die ze tegenkomen, en van wie Simon beweert dat ze Davids moeder is, en vreemd genoeg, aanvaard Inés deze gedachtegang, hoewel iedereen weet dat die onwaar is. David ontwikkelt zich als een superintelligent, vriendelijk maar nukkig kind, wiens manier van denken elke interactie met zijn omgeving, te beginnen met zijn leerkrachten, onmogelijk maakt. Om hem te helpen, willen de schoolinstanties hem naar een internaat zenden, waar hij beter begeleid zal worden. Om aan deze dwang te ontsnappen, vluchten Simon, David en Inés naar het noorden.

Er zijn geen andere woorden voor te vinden dan "bizar". De wereld, de mensen, de dialogen, de plot, de ontwikkeling van de plot, het einde. Het geheel is geniaal ineengeknutseld met een perfect evenwicht van filosofie en karakters en vertelling, samen met een schitterend gevoel voor tempo. Een boek dat zeker bijblijft en meteen aanzet tot herlezen, niet enkel om te proberen het verhaal beter te begrijpen, maar ook voor Coetzee's heerlijke stijl.

No comments: