Xiaolu Guo - A Concise Chinese-English Dictionary For Lovers (Chatto & Windus, 2007) ****

Nederlandse titel : Beknopt Woordenboek voor Geliefden

Enkele jaren geleden was ik gecharmeerd door Village Of Stone, het debuut van Xiaolu Guo, en de belofte die ze toen inhield, maakt ze ook waar met haar tweede roman. Het verhaal is eenvoudig. Een Chinese jonge vrouw van 24 komt naar Groot-Brittannië om Engels te leren, op kosten van haar ouders die een schoenfabriekje hebben. Eenmaal in Londen valt ze in de armen van een oudere man van iets boven de veertig, met wie ze een jaar samenwoont alvorens ze terug moet naar China. Het leuke en het creatieve van Guo's benadering is dat elk hoofdstukje gebouwd is rond een term die dan centraal staat in de korte gebeurtenis die nadien wordt beschreven : "Misunderstanding", "Home", "Colony", "Fart", "Fatalism", enz. gaande van de meest alledaagse begrippen tot meer filosofische. Haar taaltje is ook leerlingen-Engels, met kromme zinnen, verkeerde begrippen, ontbrekende lidwoorden, verkeerd vervoegde werkwoorden. In het begin werkte dat nogal storend, maar gaandeweg raak je eraan gewend, en biedt deze aanpak nog frisse nieuwe perspectieven ook.

Maar haar taal is ook een handicap om als volwaardig mens beschouwd te worden in haar nieuwe omgeving :
"In the West, in this country, I am barbarian, illiterate peasant girl, a face of third world, and irresponsible foreigner. An alien from another planet".

Enkel in het gezelschap van een Japanse en Koreaanse medeleerling ervaart ze haar Engels niet als een handicap :
"Most important thing, they use very simple words. Yoko sits down and say, 'Are we eat?'; Kim Yan Zhen looks at hotpot and asks, 'Cook, you?' I like that. I like people speak that way. So we understand each other easily."

Ook haar beschrijvingen, en de snelle sprongen die ze maakt van eenvoudige zaken naar diepe wijsheden of poëtische omschrijvingen, zijn zowel grappig als kunstig.
"After the soup becomes boiling I put in tofu and lamb. With hotpot, lamb is essential for the soup. It gives the form content. Otherwise hotpot is the interesting form of meaningless".

Ze maakt ook een verplichte reis door Europa, en komt dan ergens in een klein dorp in Portugal terecht.
"In the shade of sun, two old local mans with very dark skin sit on a chair. They are smoking quiet, in the morning. (...) A young girl, looks like a backpacker, a tourist, wanders in the street. She wears a tight lemon T-shirt. Her young lively breasts drag those old local man's eyes. As she disappears into the end of the street, two old mans withdraw back their eyes, and both exhale the smoke from their mouths. It must be a pleasure for them, in the morning street, seeing a young active breast under the lemon T-shirt".

Prachtig, niet?

Haar taalhandicap zorgt ook voor grappige relativeringen van haar filosofische mijmeringen :
"How is 'time' so clear in the West? Is being defined by Science or by Buddha? Reincarnation, it is not past future. Is endless loop. A circus, ending and starting is the same point."

Of nog :
"The snow knows its own power. It understands how to make a city less bleak and more gentle"

Het is een liefdesverhaal, vaak nogal naïef aandoend, maar zeker zeer oprecht gebracht. De ik-figuure is ook heel naïef op seksueel gebied, maar staat er wel meer dan open voor. Het staat symbool voor een andere manier van leven en denken, meer in termen van mogelijkheden dan van verplichtingen, meer in termen van eigen genot in plaats van de plicht jegens de collectiviteit, en zo ontwikkelt het verhaal zich stapsgewijs ook als een interne ontdekkingsreis.

Naast een liefdesverhaal, is het boek ook een clash van culturen. De man die ze heeft ontmoet is een "drifter", iemand die van dag tot dag leeft, eigenlijk kunstenaar is, maar vooral een besteldienst heeft. De ik-persoon daarentegen is zeer ambitieus, ze wil vooruit geraken, elk moment vrije tijd besteedt ze aan haar woordenschat. In China kan ze het zich niet veroorloven om niet aan de toekomst te denken. De Westerse bekommernis om zichzelf, de omgang met tijd, staan in schril contrast met de nood van een ontwikkelingsland om er bovenop te geraken, om zichzelf op te offeren om de komende generaties een toekomst te bieden.

Naast de creatieve vormgeving, zijn de perfecte beheersing van de netjes afgeronde hoofdstukjes, de lichtvoetige diepzinnigheid door de grote vragen die ze durft stellen over liefde en leven, maar dan gedreven vanuit haar dagelijkse beslommeringen, voldoende redenen om dit boek aan te bevelen.